جایگاه نخست مس زنجان در ایران از نظرکیفیت و میزان تولید
روزنامه همشهری نوشت : مس و مسگری پیشینه دیرینه‌ای در استان زنجان دارد و قدمت استفاده از مس براساس مدارک و شواهد باستان‌شناسی به 9 هزار و 500 سال قبل از میلاد می‌رسد. تا پیش از هزاره پنجم قبل از میلاد این فلز به صورت خالص به کار می‌رفته است.یکی از تکنیک‌های استان کنده‌کاری روی ظروف به ویژه در سینی‌ها و دیس‌های مسی بوده که در مجالس و مهمانی‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت.
هم اکنون با توجه به رویکرد دوباره به استفاده از ظروف مسی نه تنها در کشور، بلکه در آسیای میانه و کشورهای اروپایی، اکنون این هنرصنعت پس از 2 دهه افول به دلیل ورود ظروف روی و پلاستیکی، جان تازه‌ای گرفته است و از شیوه‌های نوینی برای تزئینات روی ظروف مسی در شهر زنجان مانند حکاکی و قلمزنی استفاده می‌شود. مدیرکل سازمان میراث فرهنگی و معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در گپ و گفتی با همشهری در این باره توضیح می‌دهند.
مدیرکل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با اشاره به رشد بی‌نظیر محصولات مسی در استان می‌گوید:زنجان جزو استان‌های فعال در تولید محصولات و ظروف مسی است و بعد از تهران و اصفهان بیشترین فروشگاه صنایع‌دستی را دارد.
«یحیی رحمتی» می‌افزاید: در سا‌ل‌های 88 و 89، تنها 19مسگر در کارگاههای مسگری زنجان فعالیت داشتند و امسال این تعداد به 600 نفر رسیده است که به صورت مستقیم در این صنعت با ارائه تسهیلات از سوی دولت و سرمایه‌گذاری‌های کوچک و خرد برای ایجاد کارگاههای تولید محصولات مسی اشتغال زایی و درآمدزایی می‌کنند.
وی تأکید می‌کند: ملیله، چاقو، ظروف مسی و چاروق زنجان به دلیل انحصاری بودن در کشور زبانزد و بی‌رقیب است. علاوه بر آن زنجان جزو 4 استان برتر تولیدات و محصولات کاربردی صنایع دستی است. معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هم اشاره‌ای به دلایل رشد صنعت مس می‌کند و می‌گوید: با تمایل مردم به استفاده از ظروف مسی، روی کار آمدن مسگران جدید و سرمایه‌گذاری بخش‌های خصوصی، از سال 92 مس زنجان رشد زیادی داشته و هم اکنون 500 کارگاه بزرگ و کوچک در زمینه طراحی و تولید این محصول فعالیت و با یکدیگر رقابت می‌کنند.
« «محمود علی‌محمدی» با بیان این‌که در استان محصولات مسی بازار خوبی دارند، می‌گوید: در حال حاضر هنرمندان عرصه مسگری علاوه برکنده‌کاری که هنر مختص استان است توانسته‌اند از تکنیک‌های قلمزنی، برجسته‌کاری و حکاکی اصفهان و شیراز و سبک خراش روی محصول که از تکنیک‌های استان کرمان است استفاده کنند.
لیست برخی از محصولات مسی تولید زنجان :
ظروف دکوری مسی شامل :
- آفتابه لگن مسی
- گلدان مسی
- سماور مسی
ظروف پخت و پز مسی شامل :
- قابمله و تیانچه مسی
- کتری مسی
- قهوه جوش مسی
- تابه مسی
- دیزی پز مسی
ظروف پذیرایی مسی شامل :
- پارچ و لیوان مسی
- قوری مسی
- سینی و دیس مسی
- قاشق و چنگال مسی
- قندان و شکلات خوری مسی
و بسیاری ظروف مسی دیگر که هر روز هم به تنوع این محصولات اضافه می شود .
بستهبندی محصولات مس
علاوه بر نوآوری در تولید محصولات مس، توجه به بستهبندی این محصولات می‌تواند نقش موثری در رشد بازار داشته شد و زمینه صادرات این محصولات را فراهم کند.
حضور فارغ‌التحصیلان دانشگاهی صنایع دستی در این صنعت باعث می‌شود در طراحی و بستهبندی این صنعت نیز تغییرات زیادی دیده شود.
مدیرکل میراث فرهنگی در این زمینه معتقد است بستهبندی یکی از ملزومات در فروش صنایع دستی است، زیرا علاوه بر در برگیرندگی کالا نقش بسیار مهمی دربازاریابی و جذب مشتری دارد. رحمتی با اشاره به تاثیر بسیار زیاد بستهبندی در فروش محصول ادامه می‌دهد: بستهبندی محصولات صنایع دستی از سال 93 در استان زنجان آغاز شده و صنعتگران برای فروش بیشتر محصولات خود علاوه بر تولید محصولات متنوع به دنبال بستهبندی زیبا و شیک هستند.
وی اظهار می‌کند: برای نمونه یکی از کارگاههای مسگری استان برای بستهبندی محصولات صنایع دستی خود 190 میلیون تومان هزینه کرده و برای 45 نفر نیز در این حوزه شغل فراهم شده که این مجموعه در یکی از سایت‌های ورزشی رتبه نخست در زمینه فروش صنایع دستی را دارد.
معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی در خصوص بستهبندی محصولات صنایع دستی می‌گوید: در استان اقدامات زیادی در زمینه بستهبندی محصولات مس زنجان شده، ولی به علت تنوع زیاد تولیدات که رو به افزایش است، بستهبندی این محصولات عقب مانده و برای رشد این فرایند نیاز به زمان است.
بازارچه‌های صنایع دستی
ساخت بازارچه‌های صنایع دستی می‌تواند سنت‌ها و ارزش‌ها را حفظ کند و باعث اشتغالزایی در استان شود. در حال حاضر بازارچه صنایع‌دستی زنجان در کنار موزه مردم‌شناسی رختشویخانه با 50 غرفه احداث شده که علاوه بر فروش، در آن آموزش هنرهای دستی توسط استادکاران این عرصه برای علاقه‌مندان هنرهای دستی انجام می‌شود.
برای رونق و معرفی صنایع‌دستی استان علاوه بربازارچه‌های داخل شهری بازارچه‌ای در خارج از شهر در آزاد راه قزوین- زنجان با عنوان صنایع دستی «ظریفان» و همچنین بازارچه‌ای در عوارضی زنجان- تبریز با عنوان بازارچه «نیکان» درحال ساخت است که در این بازارچه‌ها کارگاه‌هایی برای تولید صنایع دستی استان ایجاد می‌شود و هنرمندان می‌توانند علاوه بر فروش محصولات، هنرهای خود را هم به نمایش بگذارند.